سیّد حسن ابطحی و انجمن حجّتیّه

یکی از موضوعاتی که در مورد انجمن حجتیّه قابل طرح است، بررسی نسبت بعضی از افراد با این گروه است. و یکی از افرادی که از دیرباز در مورد نسبتش با این گروه قضاوتهای متفاوتی شده است، سیّد حسن ابطحی می باشد. تفاوت نظرها در مورد ارتباط ابطحی با انجمن آنقدر زیاد است که برخی او را جانشین شیخ محمود حلبی دانسته و بعضی دیگر منکر هرگونه ارتباطی میان او و انجمن هستند.

اخیراً سیّد محمّد علی ابطحی(فرزند سیّد حسن ابطحی) که از نیروهای با سابقه جریان اصلاح طلب است، در مصاحبه ای که با سایت “خبر فوری” داشت، به سئوالات گوناگونی پاسخ داد که بخشی از آنها به ارتباط پدرش با انجمن مربوط میشد. ابتدا این بخش از مصاحبه او را تقدیم نموده و سپس نکاتی را در مورد سخنان او متذکّر میشویم:

«خبرفوری: گفتید در موسسه گفتگوی ادیان فعال هستید خانواده شما در مشهد با یک انجمن خاص یعنی حجتیه شناخته می‎شوند. خودتان در این انجمن عضویت داشتید؟ چه ارتباطی با این انجمن داشتید و چه نظری درباره آن دارید؟

🔶 ابطحی: من از نوجوانی با مرحوم هاشمی‎نژاد که دایی بنده بودند و آیت‎الله خامنه‎ای و واعظ طبسی رفت و آمد داشتم. در ارتباطات خانوادگی ضمن حفظ حرمت اعضای خانواده به خصوص پدرم که خیلی چیزها از ایشان یاد گرفتم معمولا در حوزهای فرهنگی اندیشه خاص خودم را داشتم و بیشتر به حوزه‎های روشنفکری دینی علاقه داشتم و در شرایط فعلی به جای اینکه اثبات کنم عضو انجمن حجتیه نبودم همین که اثبات کنم که حداقل دین را قبول دارم کافی است چون همه اتهامات را به ما می‏زنند. منظورم این است که اتهاماتی که به بنده در فضایی دینی و سیاسی مثل اینکه لائیک هستم و نباید به تئاتر بروم در شرایط فعلی بیشتر درباره بنده مطرح است. من اساسا هیچ وقت ارتباطی با انجمن حجتیه نداشتم و نه در جلساتشان شرکت کردم و کسی را از آنها را نمی‎شناختم از این رو ترجیح می‎دهم در این راستا اظهار نظر کنم.

خبرفوری: در هر صورت آیا پدر شما با انجمن حجتیه ارتباط داشتند؟

🔶 ابطحی: پدر من عضو انجمن حجتیه نبودند و یک مکتب عرفانی خاصی برای خودشان داشتند.

خبرفوری: مکتب عرفانی پدرتان اسم خاصی داشت؟

🔶 ابطحی: اطلاعی خاصی نداشتم از اینکه اسمی داشت یا خیر، چون من از اوایل انقلاب در تهران بودم خیلی با آن انجمن آشنا نبودم البته بعدها هم خیلی با وی برخورد شد به خصوص در زمان #احمدی_نژاد که خیلی اسم امام زمان را می‎آورد و کسی جرات نداشت با وی طرف شود.

خبرفوری: پدر شما  موسس مسجد صاحب الزمان بودند و جلسات انجمن حجتیه در این مسجد در مشهد برگزار می‎شد پدر شما در جریان این جلسات بودند؟

🔶 ابطحی: من نگفتم که پدرم با این انجمن در ارتباط بوده یا نبوده است اما من از اوایل انقلاب در وادی مباحث عرفانی و انجمن حجتیه هیچ وقت نرفتم و بلد هم نیستم درباره این موضوع حرف بزنم.

خبرفوری: شهید هاشمی‏ نژاد، مرحوم واعظ طبسی و حضرت آیت‏الله خامنه‎ای ارتباط نزدیکی باهم داشتند و از طرفی دایی و پدر شما ارتباط خوبی باهم داشتند آیا پدرشما با مقام معظم رهبری رابطه داشتند؟

🔶 ابطحی: این افراد هم سن وسال هم بودند و در حوزه مشهد همدیگر را می‌شناختند ولی اختلاف نظرهایی هم با هم داشتند که به رویارویی‎هایی  مختلفی منجر شد اما دایی بنده و آیت‎الله خامنه‎ای و واعظ طبسی و مرحوم مهامی در مجموعه روحانیون انقلابی بودند که جز هواداران امام خمینی محسوب می شدند، ولی مجموعه بزرگ دیگری از روحانیون هم در آن مقطع در مشهد حضور داشتند که جز طرفداران امام خمینی نبودند و جز روحانیون سنتی بودند که پدر من جزء آن دسته بودند.»

شاید بتوان گفت این سخنان محمّدعلی ابطحی، سخنان درستی باشد. او عضویّت پدرش در انجمن را به صراحت منکر شد، امّا در مورد ارتباط پدرش با انجمن، حاضر نشد نفیاً یا اثباتاً سخنی بگوید. اصل ماجرا نیز همین است.

سیّد حسن ابطحی عضو انجمن حجتیّه نبود، امّا پرداختن به این مسئله و هشدار آن ضروری است که برخی افراد در جامعه ما بوده و هستند که شاید عضو رسمی انجمن حجتیّه نباشند، اما همه و یا برخی از عقاید آن ها با خطّ فکری انجمن حجتیّه سازگاری کامل دارد و عالمانه و یا از روی جهل، انجمنگرا هستند. شاید تعبیر شبه انجمنی در مورد آنان، تعبیر بی جایی نباشد. ابطحی از نوع تمایل آگاهانه به انجمن بود.

نمونه های فراوان دیگری چون او وجود داشته و دارد. اشخاصی نیز بوده و هستند که ناخودآگاه و صرفاً بر اثر ضعف علمیشان و همچنین فعّالیّت ها و تبلیغات غیرمستقیم انجمن، دل در گرو این خطّ فکری نهاده و بدون آن که خود متوجّه باشند، سخنان انجمنی ها را تکرار می کنند. لذا همانگونه که پیش از این نیز ذکر شد، آنچه که اهمیّت بیشتری دارد شناخت تفکّر این گروه است.

دلایل ارتباط ابطحی و انجمن را به فرصتی دیگر می سپاریم.